0000 – Aksjomat, 26′
2045 – Śmierć Raya Kurzweila, 26′
1997 – Brutalna siła, 26′
1953 – Wyjęty spod prawa, 13′
1922 – Nieobliczalne, 26′
1834 – Pamięć mas, 13′
1759 – Tysiąc trzysta czterdzieści osiem, 26′
1542 – Zalew, 26′
Bezzałogowe to zainicjowany w 2014 roku długoterminowy projekt Fabiena Girauda i Raphaëla Siboniego w formie serii filmów składającej się z trzech sezonów. Obszerna epopeja, naśladująca klasyczną formę wielkich narracji, przedstawia dzieje techniki, które nie są opowieścią o przyrządach i narzędziach służących człowiekowi do produkcji, ale historią samego człowieka jako wytworu technologii. Z tego odwrócenia perspektywy – w której to my sami okazujemy się artefaktami – wyłania się stopniowo, w kolejnych odcinkach serialu, obraz historii jako bezkresnej formy naszego własnego wykorzenienia.
Pierwszy sezon Bezzałogowych, składający się z ośmiu filmów, odtwarza historię metod obliczeniowych, badając wynalezienie nowoczesnych metod obliczeniowych i konsekwencje ich automatyzacji za pomocą maszyn. Opowieść cofa się w czasie – rozpoczyna się w 2045 roku wraz ze śmiercią Raya Kurzweila, słynnego inżyniera i propagatora technologicznej nieśmiertelności, a kończy w 1542 roku wraz z przybyciem pierwszych konkwistadorów i śmiercią zwierzęcych bogów w miejscu, które później stanie się Doliną Krzemową.
W kontekście ośmiu dat, które składają się na pierwszy sezon Bezzałogowych, rosnący wpływ algorytmów na naszą teraźniejszość jawi się w całkowicie nowym świetle: informatyka nigdy nie była neutralnym i abstrakcyjnym procesem oderwanym od politycznych i społecznych uwarunkowań, jak dziś powszechnie się ją opisuje. Wręcz przeciwnie, ukazuje się tutaj jako wytwór złożonej historii, w której przecinają się i przeplatają strajki pracownicze XIX wieku (1834 – Pamięć mas), ruchy emancypacyjne kobiet w latach 20. XX wieku (1922 – Nieobliczalne), europejski kolonializm XVI wieku (1542 – Zalew) i instytucjonalna homofobia w Anglii lat 50. XX wieku (1953 – Wyjęty spod prawa).
Pierwszy sezon Bezzałogowych powstał jako próba nawigowania w obrębie tej historii. Sięgając do przeszłości, próbuje z każdego wydarzenia, z każdej zmiany perspektywy uczynić punkt wyjścia dla zupełnie innego procesu stawania się.
© Casino Luxembourg
Bezzałogowe – 0000 – Aksjomat
Sezon 1, prolog, 26′, 2014
– tęhistorięfriedrichakurzweilachcęopowiedziećsam –
Historia ta, zainspirowana pismami zdziczałego dziecka Kaspara Hausera i opowiedziana przez młodego Friedricha – ojca i syna Raya Kurzweila, rozwija się na mikroujęciach przedstawiających tnące metal ostrze. To cięcie, sfilmowane w skali fałdu materii, stanowi aksjomat, na którym opiera się pierwszy sezon Bezzałogowych.
Bezzałogowe – 2045 – Śmierć Raya Kurzweila
Sezon 1, odcinek 1, 26′, 2014
– w którym genealogia zostaje przerwana, a ojciec-syn syna-ojca dryfuje w rodzącym się nowym świecie –
Pierwszy odcinek serialu Bezzałogowe, Śmierć Raya Kurzweila, pokazuje wędrówkę Raya Kurzweila (propagatora technologicznej nieśmiertelności i transhumanizmu) wraz z jego ojcem-synem Friedrichem po bezkresach tropikalnego lasu. Ten film zwiastujący przyszłość, w całości nakręcony przez drony, rozgrywa się w 2045 roku, u progu przełomu technologicznej osobliwości.
Bezzałogowe – 1997 – Brutalna siła
Sezon 1, odcinek 2, 26′, 2014
– w którym pokonany opuszcza scenę, ta zaś zostaje opuszczona w swojej skali –
Drugi odcinek serialu Bezzałogowe, Brutalna siła, rekonstruuje minuty po porażce Garriego Kasparowa w starciu z komputerem IBM Deep Blue 11 maja 1997 roku. Kamera z zaprogramowanymi komputerowo ruchami przygląda się elementom scenografii opustoszałej po opuszczeniu jej przez mistrza szachowego, który zostawia ją tym samym w dysproporcji świata pozbawionego ludzkiej skali.
Bezzałogowe – 1953 – Wyjęty spod prawa
Sezon 1, odcinek 3, 26′, 2018
– w którym zmienia się reguły gry i nagle ustaje wszelkie naśladownictwo –
Wyjęty spod prawa, trzeci odcinek serialu Bezzałogowe, powielający strukturę montażową odcinka 1834 – Pamięć mas, rozgrywa się w sierpniu 1953 roku w ośrodku Club Méditerranée na greckiej wyspie Korfu, gdzie Alan Turing spędził ostatnie lato swojego życia. W słoneczne popołudnie matematyk i wynalazca nowoczesnego komputera, poddany kuracji hormonalnej po skazaniu go za homoseksualność, wyrusza na pokładzie prowizorycznej tratwy, by zająć się badaniem morfogenezy organizmów morskich. Podczas badania wybrzeża tratwa zaczyna stopniowo dryfować coraz dalej od brzegu. W sytuacji oddalenia od lądu i zagubienia na morzu rozgrywa się scena bez wyjścia.
Bezzałogowe – 1922 – Nieobliczalne
Sezon 1, odcinek 4, 26′, 2014
– burza w dziale komputerowym, w którym symulacja się rozpada –
Czwarty odcinek serialu Bezzałogowe opowiada historię porażki, którą kończy się plan zbudowania na północnych równinach Szkocji gigantycznej fabryki prognoz klimatycznych przez meteorologa Lewisa Frya Richardsona. Ten ogromny odwrócony glob ziemski, który miał pomieścić 64 tysiące kobiet przy maszynach obliczeniowych i być w stanie prognozować pogodę na świecie, ostatecznie jednak nigdy nie powstał. Odcinek Nieobliczalne, częściowo nakręcony w tunelu aerodynamicznym (używanym do symulacji prób aerodynamicznych), pokazuje brak możliwości zbudowania takiej fabryki i upadek hipotezy o prowadzeniu globalnych obliczeń. W miarę jak nad placem budowy symulacji rozpętuje się burza, sam film i wszystkie jego parametry stopniowo się rozpadają.
Bezzałogowe – 1834 – Pamięć mas
Sezon 1, odcinek 5, 13′, 2015
– w którym, przewidując swoją przeszłość, żyje, pracując, i umiera, walcząc –
Piąty odcinek serialu Bezzałogowe, Pamięć mas, rozgrywa się w czasie drugiego powstania tkaczy w Lyonie w 1834 roku. Zamieszki, znane obecnie pod nazwą krwawego tygodnia, były reakcją na automatyzację pracy w przemyśle jedwabniczym za sprawą wprowadzenia krosna żakardowego i dziurkowanych kart – pierwszego historycznego systemu „pamięci masowej” umożliwiającego zapisywanie i powielanie złożonych wzorów tkackich. Ten założycielski moment w historii robotniczych ruchów emancypacyjnych XIX wieku był w istocie pierwszym buntem przeciw nowoczesnej komputeryzacji. W pełni wygenerowana komputerowo sekwencja zamieszek, która dzieli film na dwie części, odwraca historię, przekształcając bunt przeciw algorytmowi w algorytm buntu.
Bezzałogowe – 1759 – Tysiąc trzysta czterdzieści osiem
Sezon 1, odcinek 6, 26′, 2017
– w którym gwiazda z warkoczem powraca w rok przedostatni, a wszystko, co nam opowiada, gubi się w ciszy –
Szósty odcinek Bezzałogowych, Tysiąc trzysta czterdzieści osiem, wykorzystujący podobne ruchy kamery co odcinek 1997 – Brutalna siła, nawiązuje do pojawienia się komety w 1759 roku, potwierdzając tym samym obliczenia dokonane przez brytyjskiego astronoma i matematyka Edmonda Halleya, racjonalne przewidującego jej powrót. Akcja filmu sięga cztery wieki wcześniej, do 1348 roku, i rozwija się wokół jednej wyjątkowej sceny: ucieczki i śmierci biskupa i jego dworu w lesie podczas pierwszej wielkiej epidemii czarnej śmierci, o której wówczas opowiadano, że rodzi się we włosach komety.
Bezzałogowe – 1542 – Zalew
Sezon 1, odcinek 7, 26′, 2017
– w którym inteligencja powracająca do miejsca swego pochodzenia odkrywa śmierć bogów, na których mogile rozkwita –
Akcja siódmego i ostatniego odcinka Bezzałogowych, Zalew, rozgrywa się w 1542 roku, kiedy pierwsi konkwistadorzy wkraczają na tereny, które później staną się Doliną Krzemową. Wykorzystujący kolonialną przeszłość tego regionu, w całości wygenerowany i zmontowany za pomocą autonomicznego systemu sztucznej inteligencji, film – powstały dla maszyn i wykonany przez – maszyny przedstawia jedynie powrót inteligencji do miejsca pochodzenia i śmierć zwierzęcych bogów, którzy niegdyś tam mieszkali. Zamknięcie serii przez maszynę wyszkoloną wyłącznie na pierwszym odcinku (2045 – Śmierć Raya Kurzweila) ukazuje wędrówkę nieludzkiej wizji, która próbuje ożywić sens, rozpoznając siebie w truchle bogów.
Fabien Giraud (1980) i Raphaël Siboni (1981) pracują i mieszkają w Paryżu we Francji. Współpracują ze sobą od 2008 roku. Obydwaj wywodzą swoją twórczość z praktyki dokumentalnej, a ich wspólna praca, łącząca techniki rzeźby, filmu i performansu, ma na celu zbadanie i urzeczywistnienie hipotezy o zupełnie innym świecie. Od 2014 do 2022 roku pracowali nad serią zatytułowaną Bezzałogowe, historyczną epopeją składającą się z wielu odcinków, w których przez trzy sezony rekonstruują w odwrotnej kolejności alternatywną historię ludzkości. Swoje prace wystawiali w Mona (Australia), na Liverpool Biennial (Anglia), Lyon Biennial (Francja), Okayama Triennial (Japonia), w Palais de Tokyo (Paryż) i Casino Luxembourg (Luksemburg).
Strona internetowa: www.theunmanned.com